به احتمال زیاد، شما کلمه وجترین یا گیاهخواری را بارها و بارها در طول عمرتان شنیده اید و شاید به تازگی کلمه وگان یا گیاهخواران مطلق را شنیده باشید. آیا وگان (vegan) کوتاه شده کلمه vegetarian است یا این دو باهم تفاوت دارند؟ در این مقاله به این موضوع می پردازیم.
وجترین ها از خوردن گوشت مرغ و سایر پرندگان و غذاهای دریایی امتناع می کنند و عده ای از آنها، لبنیات و تخم مرغ می خورند و عده ای نمیخورند. اما وگان ها از این مقوله فراتر رفته اند و علاوه بر عدم مصرف گوشت، ماکیان و غذاهای دریایی، لبنیات، تخم پرندگان، شیر حیوانات و حتی عسل را هم مصرف نمی کنند. عده ای نیز از محصولات آرایشی بهداشتی یا لوازم منزل مانند فرش و … یا البسه و الیافی که در آنها از مواد حیوانی مانند پشم، چرم، خز، پر و ابریشم موجود باشد، استفاده نمی کنند.
ملاحظات رژیم غذایی وگان ها و وجترین ها
در هر دو رژیم وگان و یا وجترین افراد باید از برآورده شدن طیف کامل نیازهای تغذیه ای خود اطمینان حاصل کنند. یک انتخاب صحیح از غذاها برای برآورده کردن نیاز بدن به کلسیم، آهن، روی و پروتئین بسیار مهم است. داشتن یک رژیم گیاهی متنوع شامل سبزیجات، غلات، حبوبات، دانه ها و آجیل برای پاسخ گویی به نیازهای تغذیه ای بدن الزامی است. تا حد ممکن سعی شود از غذاهای فراوری شده و کارخانه ای مثل برگرهای گیاهی و سوسیس و کالباس های گیاهی اجتناب شود و در عوض رو به استفاده از سبزیجات و میوه جات تازه بیاورید.
مکمل های غذایی برای وگان ها:
فرد وگانی که از مکمل های غذایی یا محصولات آرایشی بهداشتی یا مراقبت زیبایی استفاده می کند باید از وگان بودن محصولات و عدم استفاده از مواد شیمیایی و حیوانی در آنها اطمینان حاصل کند.
محصولات فاقد مواد حیوانی که بر روی حیوانات تست نشده اند دارای نشان cruelty free به معنی عاری از خشونت (بر روی حیوانات) هستند. برند های vegan zyme و oxy-powder دارای محصولات فوق العاده با کیفیت وگان هستند
مساله ویتامین B12 در وگان:
ویتامین B12 در غذاهای حیوانی یافت می شود به همین دلیل گیاهخواران و وگان ها با استفاده از مکمل های B12 بایستی به تامین این ویتامین مهم در بدن اقدام کنند.
در گذشته که مثل امروز روش های استرلیزه کردن خاک و گیاهان انجام نمی شد، باکتری های موجود در خاک این ویتامین را در گیاهان می ساختند و حیوانات و انسان ها با خوردن گیاهان، این ویتامین را دریافت می کردند. اما امروزه با کشاورزی صنعتی و استریلیزه شدن خاک، این ویتامین در خاک و در نتیجه در گیاهان یافت نمی شود و در دامداری ها به دام ها این ویتامین تزریق می شود، بنابراین انسان ها با خوردن گوشت دام این ویتامین را دریافت می کنند، اما گیاهخواران که گوشت مصرف نمی کنند می توانند ماهانه ویتامین B12 را تزریق یا قرص آن را مصرف نمایند. ویتامین B12 برای متابولیسم انرژی در سلول ها، عملکرد مناسب مغز، تشکیل گلبول قرمز خون و بسیاری از فرایندهای بدن ضروری می باشد. کمبود ویتامین B12 می تواند موجب کم خونی، افسردگی، خستگی و خیلی اختلالات دیگر در بدن شود.
مزایا و فواید رژیم غذایی وگان و وجترین:
در صورتی که نیازهای تغذیه ای شما برطرف شود رژیم های وگان و وجترین طیف وسیعی از منافع سلامتی و بهداشتی را برای بدنتان به همراه دارند. با استفاده از رژیم های غذایی وگان و وجترین، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های بدخیم و سرطان ها کاهش می یابد.
گوشت، ماکیان، تخم مرغ، لبنیات و غذاهای بی روح آماده ی کارخانه ای برای سلامتی شما وحشتناک هستند و خوب است آنها را با غذاهای طبیعی گیاهی زنده جایگزین کنیم.
بسیاری از مردم به دلیل سلامتی بدن، اخلاقیات و اعتقادات (حفظ حقوق حیوانات) و دلایل زیست محیطی و کمک به حفظ محیط زیست، وگان یا وجترین می شوند، اما باید توجه داشت که برای دستیابی به سلامتی جسم و روح یا کمک به حفظ محیط زیست و حفظ حقوق حیوانات، وجترین بودن کافی نیست، چرا که رنجی که بر حیوانات تحمیل می شود تا شیر یا تخم مرغ تولید کنند کمتر از کشتار آنها برای تهیه گوشت (غذای مرده و کشته شده) نیست و از منظر سلامتی امروزه تحقیقات علم پزشکی و تغذیه ثابت کرده که پروتئین کازئین موجود در شیر می تواند در اطفال باعث خطر ابتلا به دیابت شود و تخم مرغی که سرشار از کلسترول است دارای مضرات بیشماری برای سلامتی قلب و عروق است.
برای تولید شیر، گاو های ماده را به صورت مصنوعی بارها و بارها و به صورت متناوب باردار می کنند، یک گاو ماده در دامداری در طول عمرش مدارم باردار می شود تا گوساله به دنیا بیاورد و شیر تولید کند، بلافاصله پس از تولد، گوساله را از مادرش جدا می کنند که این موضوع موجب ناراحتی زیادی برای مادر میشود. اگر گوساله نر باشد به کشتارگاه فرستاده می شود تا به گوشت تبدیل شود و اگر ماده باشد سرنوشتی مانند مادرش خواهد داشت. هیچ موجودی در جهان جز انسان ها در بزرگسالی شیر نمیخورند چرا که طبیعت یک موجود بالغ با شیر سازگاری ندارد و شیر تنها برای پرورش نوزادان است. به این دلیل است که بسیاری از افراد به لاکتوز موجود در شیر و فراورده های لبنی حساسیت دارند و نمی توانند آن را هضم کنند.
تولید تخم مرغ نیز به طور سیستماتیک بی رحمانه است و به کشتار جمعی جوجه های نر منجر می شود.
از آنجاییکه جوجه های نر قادر به تولید تخم مرغ نیستند به صورت دسته جمعی یا با گاز خفه شده یا توسط دستگاه هایی به صورت زنده زنده چرخ می شوند و از بین می روند. سرنوشت جوجه های ماده حتی بدتر از آن است، آنها تحت فشار و استرس و در محیط های پرازدحام و تنگ در طول عمرشان بارها و بارها و به فواصل زمانی کوتاه تخم می گذارند تا زمانیکه دیگر سودآور نباشند، انگاه به کشتارگاه فرستاده می شوند.
بازیگر و وکیل مدافع، آلیشیا سیلوراستون می گوید:” من فکر نمی کنم چیزی بهتر از وگان در جهان وجود داشته باشد.”
میلیون ها نفر در سراسر جهان ، نه تنها گیاه خوار بلکه شیوه زندگی وگان را پذیرفته اند. وگان ها همان وجترین ها هستند اما خیلی بیشتر.
سطح تغذیه بر سه عامل اصلی کربوهیدرات، چربی و پروتئین مبتنی است. یک رژیم گیاهخواری وگان یا وجترین اگر حاوی مواد مغذی اساسی باشد، رژیمی بسیار سالم و رضایتمندانه است.
به دلیل مصرف غلات و دانه ها، کربوهیدرات و چربی ها به راحتی در رژیم گیاهخواری قابل تامین است و پروتئین می تواند با خوردن سویا و مشتقات آن و همچنین آجیل ها تامین شود. ازین رو رژیم گیاه خواری برای کنترل وزن می تواند بسیار مفید باشد اما بدون رعایت صحیح و تامین مواد مورد نیاز بدن، میتواند منجر به کمبود مواد مغذی شود. بنابراین یک رژیم گیاهی متنوع شامل میوه، سبزی، غلات، حبوبات، دانه ها و ،جیل تامین کننده مواد مغذی مورد نیاز بدن است.
رژیم های گیاهخواری و وگان دارای مقادیر زیادی از ویتامین ها، مواد معدنی ،فیبر و ترکیبات گیاهی سالم هستند. این رژیم ها همچنین دارای مقادیر زیادی مواد مغذی می باشند که در میوه ها، سبزیجات، دانه ها، غلات و سویا یافت می شوند. برنامه ریزی ناصحیح در رژیم های گیاهخواری می تواند منجر به مصرف کم مواد مغذی شود.
میزان نیاز گیاهخواران به اسیدهای چرب امگا3 کمتر از سایر افراد است. بنابراین نگران محدودیت دریافت امگا3
نباشید. اما مصرف مکمل B12 به صورت مرتب توصیه می شود، آفتاب گرفتن برای دریافت ویتامین D مهم است. در صورت عدم دسترسی به آفتاب و کمبود ویتامین D مصرف مکمل آن توصیه می شود.
به طور کلی میتوان گفت وگان ها به طور کامل بهره برداری از حیوانات را به هر نحو چه به صورت استفاده از گوشت، شیر و تخم مرغ آنها و چه به صورت استفاده از پشم و پوست آنها در البسه به حداقل و صفر می رسانند. در حالیکه وجترین ها یا سایر انواع گیاه خواران فقط کشتار مستقیم حیوانات را رد می کنند و گوشت آنها را مصرف نمی کنند، اما همانطور که اشاره شد رنج متحمل بر حیوانات برای تامین تخم مرغ و شیر به مراتب از کشتار آنها بیشتر است.
اگر تمایل به گیاهخوار شدن و در نهایت وگان شدن دارید، مطالعات علمی خود را در این زمینه افزایش دهید و قدم به قدم محصولات حیوانی را از بشقاب غذایی خود حذف کنید. در ابتدا گوشت، مرغ و ماهی را حذف کنید، در ماه بعد تخم مرغ را و در ماه بعد لبنیات را. البته برای بعضی افراد نیز ساده است که یک دفعه تمام محصولات حیوانی را حذف نمایند.
وگان نسخه های بالاتر و والاتر از وجترین یا گیاه خواری است. هدف اصلی و مهم وگانیسم به حداقل رساندن استثمار حیوانات است. در حالیکه وجترین تنها کشتار مستقیم و خشونت مستقیم را بر روی حیوانات منع می کند.