روز به روز به جمعیت افراد وگان افزوده می شود و وگانیسم یا سبک زندگی وگان ها هر روز بیشتر از قبل مورد توجه جهان قرار می گیرد. جستجوی کلمه وگان در 5 سال اخیر 250% افزایش داشته است و بسیاری از سلیبریتی ها و افراد مشهور به وگانیسم رو آورده اند. در این مقاله به بررسی وگان بودن و رژیم غذایی وگان می پردازیم.
اصطلاح وگان در سال 1944 توسط گروه کوچکی از وجترین ها که انجمن وگان را تشکیل دادند، ابداع شد.
کلمه وگان (vegan) از ترکیب بخش ابتدایی و انتهایی کلمه وجترین (vegetarian) تشکیل شده است. تعریف وگانیسم به ” اصل رهایی حیوانات از استثمار توسط انسان ها” برمیگردد.
در سال 1979 انجمن وگان به یک سازمان خیریه تبدیل شد و تعریف وگانیسم را به روز کرد:
” وگانیسم به عنوان یک روش زندگی تعریف می شود که تلاش می کند تا تمام اشکال سوء استفاده از حیوانات و ظلم به آنها را از بین ببرد، این موارد شامل تهیه غذا از حیوانات، تهیه لباس و موارد دیگر است”
دلایلی که افراد تصمیم به وگان شدن می گیرند:
وگان ها اعتقاد دارند همه مخلوقات حق دارند آزادانه زندگی کنند، انسان ها حق ندارند به بهانه برتر بودن گوشت حیوانات را بخورند، شیر آنها را بنوشند و پوست آنها را بپوشند. در مزارع و دامپروری ها استرس زیادی به حیوانات وارد می شود و آنها برای تولید شیر و تخم مرغ دچار رنج زیادی می شوند، امروزه تحقیقات جدید علم پزشکی و تغذیه ثابت کرده که خوردن محصولات حیوانی ضرر های بیشماری برای سلامتی انسان ها دارد و یکی از دلایل اصلی ابتلا به سرطان استفاده از پروتئین حیوانی است.
وگان برای سلامتی جسم و روح:
بسیاری از افراد به دلیل سلامت جسم و روح رژیم تغذیه ای وگان را برمی گزینند.
تحقیقات نشان داده که یک رژیم غذایی گیاه پایه، ریسک سکته ها و حملات قلبی، ابتلا به دیابت نوع2، سرطان و مرگ های زودرس را از بین می برد. همچنین کاهش مصرف محصولات حیوانی خطر ابتلا به آلزایمر و بیماری های قلبی را کاهش می دهد. بعضی افراد برای جلوگیری از عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها و هورمون های مورد استفاده در حیوانات رو به گیاهخواری می آورند. اگرچه به گیاهان سم و مواد دفع آفات نباتی داده می شود اما ضرر آنها به مراتب بسیار کمتر از آنتی بیوتیک هایی است که به گوشت حیوانات وارد می شود.
چرا که با شست و شوی صحیح، بسیاری از سموم سبزیجات و میوه ها از بین می روند. بسیاری از افراد برای کاهش وزن و شاخص توده بدنی (BMI) رو به رژیم های گیاهخواری می اورند که به کم شدن چربی بدن کمک میکند.
وگان برای حفظ محیط زیست:
وگان ها از خوردن گوشت و سایر محصولات حیوانی به دلیل تاثیرات زیست محیطی کشاورزی و دامداری اجتناب می کنند. گزارش سازمان ملل متحد در سال 2010 اعلام می کند که تولید محصولات حیوانی نیازمند استفاده از منابع طبیعی و گیاهی بیشتر و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه ای بالاتری نسبت به تولید محصولات گیاهی است.
به عنوان مثال کشاورزی و تولید علوفه برای تغذیه حیوانات موجب تولید 65% از کل میزان انتشار اکسید نیتروژن، 35 ای 40% انتشار گاز متان و 9% از انتشار گاز دی اکسید کربن می شود. این سه گاز سه عامل مهم در تولید گازهای گلخانه ای هستند که در آلودگی هوا و تغیرات آب و هوایی نقش دارند. همچنین تولید علوفه برای تغذیه حیوانات 43 برابر آب بیشتری را نسبت به پرورش غلات دارد. کشاورزی و مزرعه داری حیوانات موجب جنگل زدایی می شود و در نتیجه تخریب زیستگاه های حیوانات موجب انقراض نسل آنها می شود .
انواع مختلف وگانیسم چیست؟
انواع مختلفی از وگانیسم یا سبک زندگی وگان وجود دارد.
وگان های رژیمی (dietary vegan):
اینگونه افراد در مواد غذایی مورد استفاده خود از محصولات حیوانی مانند گوشت و مرغ و ماهی و لبنیات و تخم مرغ استفاده نمی کنند اما ممکن است از لباس های چرمی و خر و پشم و ابریشم استفاده کنند.
وگان های کامل (whole-food vegan):
این افراد از رژیم های غذایی غنی از گیاهان مانند سبزیجات میوه ها و دانه ها و حبوبات و آجیل استفاده می کنند و همچنین از دسر های وگان ، غذاهای کنسروی وگان و کوکی ها یا کلوچه های وگان استفاده می کنند.
وگان های غذای آماده و فریزری (junk-food vegans):
این دسته از وگان ها از غذاهای وگان پروسس شده و کارخانه ای مانند گوشت های گیاهی، سوسیس کالباس های گیاهی، بستنی های غیرلبنی و کلوچه ها و کیک های وگان استفاده می کنند.
وگان های خام گیاهخوار (raw food-vegan):
این دسته از وگان ها از سبزیجات و میوه جات خام، آجیل و دانه ها و همچنین غذای پخته شده در دمای زیر 118 درجه فارنهایت (48 درجه سانتیگراد) استفاده می کنند و اعتقاد دارند حرارت ارزش مواد غذایی را ازبین می برد.
وگان های غذای کم چرب و خام (low-fat vegan – raw-food vegan ):
این دسته از وگان ها به میوه خواران معروفند. انها از گیاهان خام حاوی چربی بالا مثل آجیل، آووکادو و نارگیل اجتناب می کنند و رژیم غذایی آنها بر میوه ها متکی است.
غذاهایی که وگان ها از آنها اجتناب می کنند، ممنوعیات رژیم غذایی وگان:
وگان ها از تمام غذاهای حیوانی اجتناب می کنند، این موارد شامل: گوشت، مرغ، ماهی، خرگوش، خوک، تخم مرغ، لبنیات و عسل می باشند.
علاوه بر این وگان ها از مواد غذایی حاوی مواد تشکیل دهنده حیوانات اجتناب می کنند. این موارد شامل: آلبومین، کازئین، کارمین، ژلاتین، اسید لاکتیک، شلاک، ویتامین د3، پنیرها و … می باشد. غذاها و موادی که شامل این مواد ذکر شده هستند شامل: انواعی از آب جو و شراب، مارشمالوها، مالت های گندم، بعضی از آبنبات های چسبنده و آدامس می باشد.
رژیم غذایی خام تا 4:
در این رژیم غذایی افراد وگان تا ساعت 4 بعدازظهر غذاهای خام شامل میوه و سبزیجات مصرف می کنند و غذای گیاهی پخته برای شام میل می کنند.
رژیم وگان 80/10/10 :
رژیم غذایی 80/10/10 یک رژیم غذایی گیاهخواری است که گیاهان غنی از چربی مثل آووکادو و آجیل را محدود می کند و به جای آن عمدتا از میوه ها و سبزیجات خام استفاده می کنند، این رژیم مانند رژیم غذایی گیاهی کم چرب یا رژیم غذایی میوه ای است.
لازم به ذکر است که یک رژیم گیاهی که مقدار زیادی سیب زمینی سرخ شده، دسرهای گیاهی و دیگر غذاهای گیاهی فراورده شده را داراست، یک رژیم غذایی مضر محسوب می شود.
انواع مختلفی از گیاهخواران نیز وجود دارند:
گیاهخواران لاکتو: گیاهخوارانی که گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ نمی خورند اما شیر و محصولات لبنی می خورند.
گیاهخواران اوو: گیاهخوارانی که گوشت، مرغ، ماهی و محصولات لبنی نمی خورند اما تخم مرغ می خورند.
گیاهخواران لاکتو-اوو: گیاهخوارانی که گوشت، مرغ و ماهی نمی خورند اما تخم مرغ و لبنیات می خورند.
غذاهایی که وگان ها استفاده می کنند:
اجتناب از مواد غذایی حیوانی به این معنا نیست که شما فقط باید با استفاده از سبزیجات و توفو (پنیر سویا) زنده بمانید. در واقع بسیاری از غذاهای معمولی که می خوریم گیاهی هستند. بعضی از انواع آنها عبارتند از بوریتوهای لوبیا، خوراک های حاوی حبوبات مثل آش ها، برگرهای گیاهی، پیتزاهای گیاهی، هوموس ها، کلوچه ها، پاستاها و ساندویچ های بدون گوشت و …
به جای غذاهای مبتنی بر گوشت می توانید از مواد زیر استفاده کنید تا به تامین پروتئین مورد نیاز بدنتان کمک کنید: لوبیا، عدس-، توفو، سیتان، تمپه، آجیل ها، دانه ها و غلات. محصولات لبنی معمولا با شیرهای گیاهی جایگزین می شوند، مثل شیر سویا و شیر بادام. به جای استفاده از تخم مرغ در غذاهایی مانند کوکو ها و کیک ها و کلوچه ها می توان از جایگزین های تخم مرغ مانند دانه های کتان و دانه چیا استفاده کرد.
به جای عسل میتوان شیرین کننده های گیاهی مانند ملاس یا شهد برنج یا شیره توت و انگور استفاده کرد.
در نهایت وگان ها می توانند از انتخاب های بی شماری مثل گوشت های وگان، شیرینی های گیاهی غنی شده، پنیرهای گیاهی و حتی دسرهای وگان استفاده کنند. وگان ها افرادی هستند که محصولات حیوانی را به دلایل اخلاقی (حفظ حقوق حیوانات)، بهداشتی (حفظ سلامتی) یا زیست محیطی یا ترکیبی از هر سه، استفاده نمی کنند.
وگان چیست؟ سبک زندگی وگان چگونه است؟
وگان بودن یک سبک زندگی است. در وجترین یا گیاهخواری افراد غذاهای حاوی محصولات حیوانی مانند گوشت، مرغ، ماهی را نمی خورند اما در سبک زندگی وگان و در رژیم غذایی وگان، افراد از وجترین ها فراتر می روند و علاوه بر عدم مصرف گوشت، مرغ و ماهی، تخم مرغ و لبنیات مثل شیر، ماست، کره، پنیر و دوغ استفاده نمی کنند و حتی در لوازم و لباس های خود از چرم و خز و پر پرندگان بهره نمی گیرند.
این سبک زندگی، موجب حفظ حقوق حیوانات، حفظ محیط زیست و همچنین بهبود سلامتی جسم و روح انسان هاست.
افراد وگان عقیده دارند چیزی که دارای خون باشد یا دارای جان و زندگی باشد را نباید خورد و به اعتقاد آنها، وقتی شما گوشت یا مرغ می خورید، یک جسم مرده و کشته شده را می خورید. همچنین آنها الیاف و لباس های ساخته شده از چرم، خز، پشم، پر و ابریشم را نمی پوشند. امروزه الیاف زیادی وجود دارند که از حیوانات ساخته نشده اند و گزینه ای خوب و قابل دسترس برای وگان ها به شمار می آیند.
در سبک زندگی وگان ها لوازم آرایشی و بهداشتی که بر روی حیوانات تست شده باشند یا محصولات حیوانی نظیر عسل در آنها استفاده شده باشد، جایی ندارند. امروزه شرکت های زیادی سعی در تولید محصولات آرایشی بهداشتی گیاهی دارند که آمار انها رو به افزایش است.
رفتن به باغ وحش، سیرک حیوانات، تماشای مسابقات اسب دوانی و گاو بازی در سبک زندگی وگان ها نیست و آنها معتقدند بهره کشی از حیوانات از هر طریقی جایز نیست.
افراد وگان مخالف خرید حیوانات مثل سگ و گربه و پرنده ها و نگهداری آنها در منزل هستند و خرید و فروش آنها چیزی جز برده داری مدرن محسوب نمی شود. حیوانات حق دارند آزاد باشند و به طور طبیعی زندگی کنند.
چگونه وگان شویم؟
بعضی از مردم به راحتی رژیم غذایی خود را به وگان تغییر می دهند اما برای بعضی دیگر از افراد شروع رژیم گیاهخواری کمی سخت است، این افراد می توانند مرحله به مرحله رژیم غذایی خود را تغییر دهند، مثلا ابتدا فقط گوشت و مرغ را حذف کنند و در مرحله بعد به طور مثال در ماه بعد تخم مرغ و لبنیات را حذف کنند و پس از آن الیاف و البسه چرم و خز و پشمی و ابریشمی را استفاده نکنند. مهم نیست چه روشی را برای وگان شدن انتخاب می کنید، فقط کافیست هدفتان را در ذهن داشته باشید و به یاد داشته باشید چرا تصمیم به رژیم غذایی وگان گرفتید.
روز جهانی وگان:
از سال 1944 اول نوامبر روز جهانی وگان انتخاب شد و در این روز گیاهخواران به تبلیغ و ترویج گیاهخواری می پردازند.
افراد وگان مخالف بهره کشی و کشتار حیوانات هستند و هدف اصلی انها مبارزه با عرضه و تقاضا در محصولات صنعتی است که در روند تولید آنها به حیوانات و محیط زیست و به انسان ها آسیب وارد می شود.
به گفته انجمن تغذیه امریکا (ADA) با یک رژیم صحیح وگان می توان در تمام دوران زندگی سالم بود. وگانیسم همچنین به درمان و پیشگیری از بیماری های خاص کمک می کند. افراد وگان باید به تامین کلسیم، ید، آهن، روی و ویتامین های B12 و D دقت داشته باشند، منابع کلسیم مانند کلم پیچ، لوبیا چشم بلبلی، کنجد و بادام هستند و منابع آهن مانند لوبیای سفید، عدس، نخود، زردالو، جعفری، زیتون می باشند. جهت تامین ویتامین D نور خورشید بهترین منبع است.
وگانیسم به کاهش گرسنگی جهانی کمک می کند. در حال حاضر یک میلیارد انسان در جهان از گرسنگی رنج می برند. مقدار گیاهی که برای مصرف حیوانات و دام ها استفاده می شود بسیار زیاد است. به عنوان نمونه برای تولید یک کیلوگرم گوشت به شانزده کیلوگرم غلات نیاز است که این مقدار می تواند برای افراد گرسنه استفاده شود.
به نقل از اتحادیه دانشمندان دغدغه مند (union of concerned scientist) خوردن گوشت و استفاده از محصولات حیوانی یکی از بزرگترین خطرات محیط زیست به شمار می رود. رژیم غذایی گیاهخواری جز ده رژیم برتر رژیم های کاهش وزن، بهترین رژیم دوست دار قلب و بهترین رژیم برای افراد دیابتی است.